Tầm quan trọng của "phòng còn hơn chống"

Theo Sở Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) TP.HCM, trong tổng số 15 trường hợp bị ngập hầm chung cư từ đầu mùa mưa đến nay, trên địa bàn quận 2 chiếm 5 trường hợp. Điều này cũng đồng nghĩa với nhận định của nhiều chuyên gia, hầu hết những trường hợp bị ngập thường nằm trong khu vực vùng trũng, khu vực chỉ một trận mưa lớn là ngập.

Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy phải ứng cứu khi ngập hầm ở các chung cư. (Ảnh minh họa)

Đại tá Nguyễn Quang Nhựt - trưởng Phòng tham mưu Cảnh sát PCCC TP.HCM - cho biết Q.2 có 5 vụ ngập tầng hầm tòa nhà phải ứng cứu, nhiều nhất so với các nơi khác. Đa số các tầng hầm này đều có hệ thống thoát nước và được trang bị máy bơm.

Tuy nhiên, các hệ thống này đều gặp tình trạng hoặc là tủ điện để thấp bị ngập nước, không hoạt động được hoặc là máy bơm nhỏ không đủ công suất.

Trước đó, Sở Xây dựng TP và Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP, đã khảo sát 89 công trình trên địa bàn độ cao từ 9 tầng trở lên có tầng hầm đã hoàn thiện đưa vào sử dụng nhưng nhiều công trình chưa được nghiệm thu hệ thống thoát nước.

Qua kiểm tra có 49/89 công trình chưa nghiệm thu hoặc chủ đầu tư chưa cung cấp được biên bản nghiệm thu hệ thống thoát nước công trình. Riêng về hệ thống thoát nước tầng hầm, có 37/89 công trình chủ đầu tư chưa nghiệm thu, hoặc chưa cung cấp được biên bản nghiệm thu hạng mục.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Theo luật sư Nguyễn Tấn Hải (Đoàn Luật sư TP.HCM), về việc bồi thường cho người bị hại trong trường hợp người mua căn hộ và thuê mua chỗ để xe sẽ thuộc quyền sở hữu của họ. Do đó khi trời mưa lớn, nước ngập hầm xe trách nhiệm thuộc về những người sở hữu. Nếu những người này mua bảo hiểm xe, công ty bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm. Trong trường hợp người mua căn hộ mà không mua hoặc không thuê chỗ để xe, chỗ để ô tô này thuộc quyền quản lý của chủ đầu tư, và khi nước ngập chủ đầu tư phải chịu mọi trách nhiệm.

Ngập úng hầm gửi xe gây thiệt hại nặng nề về tài sản của mọi người. (Ảnh minh họa)

Tầng hầm của các tòa nhà chung cư thường thuộc quyền sở hữu của chủ đầu tư. Chủ căn hộ trong tòa nhà nếu có nhu cầu gửi xe phải thỏa thuận với chủ đầu tư hoặc đại diện của chủ đầu tư và phải trả phí. Theo quy định tại Điều 559 Bộ luật Dân sự, đây là hợp đồng gửi giữ. Nếu thiệt hại xảy ra do lỗi của bên nào, bên đó sẽ chịu trách nhiệm bồi thường, trừ trường hợp bất khả kháng.

Nếu thuộc trường hợp bất khả kháng, cũng phải xét các bên có thực hiện hết trách nhiệm của mình để hạn chế thiệt hại xảy ra hay chưa. Thiệt hại xảy ra trong trường hợp do trời mưa nhiều gây ngập nước tầng hầm, có thể được xem là trường hợp bất khả kháng. Tuy nhiên, trong thực tế vừa qua cho thấy, việc bồi thường thiệt hại khi ngập hầm rất nhiêu khê, nên phần lớn người có tài sản bị hư đều chịu thiệt thòi.

Biện pháp ứng phó

Theo tìm hiểu, những chung cư bị ngập thường nằm trong những khu vực “vùng trũng” hay có triều cường kèm theo như Thủ Đức, quận 2, Nhà Bè. Chính vì vậy về nguyên tắc khi tiến hành xây dựng, chủ đầu tư phải tiến hành khảo sát mực nước mưa, triều cường tại dự án chuẩn bị xây dựng để xây dựng “cốt nền” của dự án, đảm bảo đối phó với mực nước mưa cũng như mực triều cường ở mức cao nhất.

Bên cạnh, để dự phòng khi trời mưa lớn hay sự cố xảy ra, các chung cư phải có máy bơm dự phòng, hệ thống hầm chứa nước dự phòng để thu nước mưa. Ngoài ra còn có vách ngăn di động để “khóa” các cửa hầm, thậm chí còn phải dùng bao cát để ngăn nước. Tuy nhiên, trong quá trình thi công, nhiều chủ đầu tư không tiên liệu hết những tình huống phức tạp khi mưa lớn, nên nhiều trường hợp có trang bị cũng như không.

Các giải pháp tạm thời khi mưa lớn xảy ra như dùng bao cát chắn miệng hầm, thiết kế ron cao su chắn nước, kéo hệ thống cửa ở miệng hầm để hạn chế nước vào, lắp đặt hệ thống bơm để bơm ngược nước ra ngoài… là những giải pháp tình thế giảm thiểu thiệt hại. Từ thực tế này bắt buộc các chủ đầu tư, đơn vị thiết kế phải xem lại công tác thiết kế để đáp ứng tình hình mới.

Theo chỉ đạo từ UBND TPHCM, các tòa nhà có tầng hầm phải trang bị máy bơm và máy phát điện dự phòng để có thể khắc phục ngập nước và cấp điện dự phòng cho máy bơm trong trường hợp trời mưa lớn, bị ngắt điện. Các công trình cao tầng lập phương án ứng phó, di dời các phương tiện, tài sản tại tầng hầm trong trường hợp tầng hầm bị ngập nước.

Chuyên gia đô thị học Nguyễn Minh Hòa cho rằng thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp, nên về lâu dài các chủ đầu tư cũng như người dân có sử dụng các dịch vụ tại các tầng hầm chung cư đều hết sức tỉnh táo đề phòng mỗi khi có mưa; ngoài các giải pháp kỹ thuật có tính lâu dài từ chủ đầu tư, người sử dụng cũng như bộ phận quản lý chung cư đều phải cẩn trọng mỗi khi trời mưa lớn hay có triều cường.

Hương Mai (t/h)