Sắc lệnh dồn dập và bộ máy cải tổ

Theo kênh Al Jazeera (Qatar), ông Trump đã ký tới 142 sắc lệnh hành pháp trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ - con số vượt xa bất kỳ tổng thống Mỹ nào trước đó trong cùng khoảng thời gian. Phần lớn các sắc lệnh tập trung vào kiểm soát nhập cư, bảo vệ biên giới, thương mại, năng lượng và an ninh nội địa. Đặc biệt, ông đã ân xá cho hơn 1.500 cá nhân, bao gồm cả những người liên quan đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021.

Một sáng kiến gây chú ý là việc thành lập Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk đứng đầu. DOGE tuyên bố đã cắt giảm hơn 160 tỷ USD chi tiêu liên bang, tương đương 8% so với cam kết ban đầu. Song song đó là làn sóng tinh giản biên chế lớn chưa từng có: theo CNN, khoảng 121.000 nhân viên liên bang bị sa thải, trong đó riêng Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đã gần như bị giải thể.

Trong 100 ngày đầu của nhiệm kỳ 2, Tổng thống Trump đã khuấy đảo nước Mỹ và thế giới. (Ảnh minh họa: Al Jazeera)

Kinh tế bảo hộ và chiến lược thuế quan quyết liệt

Tổng thống Trump tái khởi động chiến lược thương mại bảo hộ với việc áp hàng loạt mức thuế mới nhằm vào các đối tác lớn như Canada, Mexico, Trung Quốc, Liên minh châu Âu... Từ 1/2, các mức thuế 25% được áp với hàng hóa từ Canada và Mexico, 10% với hàng hóa Trung Quốc, và tới tháng 4, hầu hết hàng nhập khẩu từ các nước đều chịu mức thuế cơ bản 10%. Trung Quốc chịu mức cao nhất: 145%.

Các biện pháp này đã tác động mạnh đến thị trường tài chính Mỹ, khiến các chỉ số S&P 500, Nasdaq và Dow Jones đồng loạt giảm điểm. Bà Freya Beamish, chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty tư vấn TS Lombard (Anh), cảnh báo trên tạp chí Barron’s ngày 25/4 răng, chính sách thuế quan của ông Trump có thể gây ra các cú sốc cung toàn cầu, thúc đẩy lạm phát và làm gia tăng nguy cơ suy thoái.

Đối ngoại: Đơn phương, thực dụng và gây tranh cãi

Trên mặt trận đối ngoại, Tổng thống Trump tiếp tục khẳng định chủ nghĩa đơn phương. Ngày 3/3, ông ra lệnh ngừng toàn bộ viện trợ quân sự cho Ukraine - một động thái gây bất bình trong NATO và làm dấy lên lo ngại về sự cam kết của Mỹ tại châu Âu.

Tại Trung Đông, đề xuất biến Dải Gaza thành "Riviera của Trung Đông" đi kèm kế hoạch tái định cư khoảng 2 triệu người Palestine bị Liên hợp quốc và nhiều nước lên án là “ám chỉ thanh lọc sắc tộc”. Trong khi đó, tại Yemen, Mỹ đẩy mạnh chiến dịch không kích Rough Rider nhằm vào lực lượng Houthi, với hơn 800 đợt không kích chỉ trong vòng hơn một tháng, theo Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ.

Trong cuộc phỏng vấn trên The Atlantic ngày 28/4, ông Trump phát biểu đầy ẩn ý: "Ở nhiệm kỳ đầu, tôi phải làm hai việc là điều hành đất nước và cố gắng sống sót. Tôi phải đối phó với những người xấu xa. Còn ở lần thứ hai, tôi đang điều hành đất nước và cả thế giới".

Tạp chí The Economist (Anh) mô tả 100 ngày đầu của Trump là "những ngày có tác động lớn nhất của bất kỳ tổng thống Mỹ nào trong thế kỷ này, có lẽ kể từ thời Franklin D. Roosevelt". Theo tờ báo này, ông Trump đang triển khai một dự án "tái cấu trúc toàn diện nền kinh tế, bộ máy hành chính, văn hóa và chính sách đối ngoại Mỹ".

Tuy nhiên, ông Richard Haass, Chủ tịch danh dự Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ, lại đánh giá trên Đài NPR (Mỹ) rằng, chính sách đối ngoại của Tổng thống hiện nay đang đặt trật tự toàn cầu thời hậu Thế chiến II vào tình trạng "thoi thóp" và các đồng minh của Mỹ đang mất đi "vị thế đặc biệt" của họ.

Biên giới và thuế quan - Niềm tự hào của tổng thống Donald Trump trong 100 ngày đầu cầm quyền

Tổng thống Trump ký sắc lệnh thúc đẩy cạnh tranh của ngành hải sản Mỹ