Áp lực gia tăng kể từ khi chính sách thuế được công bố

Trong quý 1/2025, tỷ giá USD/VND ghi nhận diễn biến tăng trong biên độ 25.080 – 25.640 đồng/USD (mức tăng tương ứng 0,5-0,7% so với cuối năm 2024). Diễn biến này phản ánh phần nào kỳ vọng thị trường về triển vọng kinh tế Mỹ trong nhiệm kỳ mới của Tổng thống Trump, khi chỉ số DXY dao động trong vùng 104– 108 điểm.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những động thái điều hành tỷ giá linh hoạt, nâng tỷ giá trung tâm từ 24.325 lên 24.726 tạo dư địa để tỷ giá diễn biến linh hoạt theo cung – cầu thị trường. Tuy nhiên, áp lực lên tỷ giá gia tăng rõ rệt kể từ thời điểm Mỹ công bố chính sách thuế đối ứng 46% áp dụng với hàng hóa từ Việt Nam. Tỷ giá có thời điểm chạm trần 26.000 đồng/USD của NHNN, phản ánh tâm lý lo ngại về khả năng xuất khẩu sang Mỹ suy giảm và hệ quả gián tiếp đến dòng vốn FDI trong thời gian tới.

Dù vậy, trong những phiên sau đó áp lực tỷ giá phần nào được xoa dịu sau quyết định tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày, chỉ số DXY giảm xuống vùng 99–101 điểm – mức thấp nhất trong vòng 5 tháng, phản ánh lo ngại của thị trường về sức mạnh của đồng USD khi Mỹ có nguy cơ rơi vào suy thoái. Tính đến ngày 15/4, tỷ giá trung tâm ở mức 24.886 (+2,2% so với đầu năm), tỷ giá liên ngân hàng là 25.888 (+1,58% so với đầu năm).

Tỷ giá trên thị trường chợ đen cũng có diễn biến tương tự thậm chí là căng thẳng hơn do thị trường này phản ứng mạnh mẽ trước các biến động kinh tế. Ngoài ra, với sự bất định tương đối lớn của kinh tế toàn cầu trong thời điểm hiện tại khiến các tài sản trú ẩn như vàng tăng giá mạnh mẽ.

Giá vàng thế giới trong những tuần qua lần đầu tiên vượt mức 3.200 USD/oz, thiết lập đỉnh mới đồng thời ghi nhận mức tăng mạnh nhất trong 5 năm trở lại đây. Giá vàng trong nước cũng ghi nhận tăng mạnh ở một số thời điểm nhưng chênh lệch giữa vàng trong nước và vàng quốc tế vẫn tương đối lớn. Điều này gián tiếp gây áp lực lên tỷ giá của thị trường tự do khi nhu cầu nhập vàng lậu tăng cao. Tính đến thời điểm hiện tại, tỷ giá "chợ đen" đang ở mức 26.130 đồng/USD.

Tỷ giá USD/VND có thể tăng 4%

Trong năm 2025, triển vọng tỷ giá được đánh giá sẽ có diễn biến tương đối phức tạp, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bất định từ bên ngoài. Chính sách thuế quan của Mỹ dự kiến sẽ tạo ra tác động tiêu cực lên tăng trưởng kinh tế và hoạt động thương mại toàn cầu.

Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới công bố, CTCP Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nâng mức dự báo biên độ dao động của tỷ giá, tỷ giá USD/VND có thể tăng xấp xỉ 4% so với cuối năm 2024. Chuyên gia nhận định diễn biến tỷ giá trong thời gian tới sẽ tiếp tục phụ thuộc vào hai yếu tố chính bao gồm cung – cầu ngoại tệ, đặc biệt là các dòng vốn FDI, cán cân thương mại và kiều hối và xu hướng vận động của đồng USD trên thị trường quốc tế, thể hiện qua chỉ số DXY.

Trong đó, việc đồng USD suy yếu trở lại sau giai đoạn tăng mạnh sẽ là yếu tố hỗ trợ giúp giảm bớt áp lực tỷ giá trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu căng thẳng thương mại kéo dài làm suy giảm nguồn cung ngoại tệ vào Việt Nam, tỷ giá vẫn có thể đối mặt với áp lực tăng trong các quý còn lại của năm.

Theo chuyên gia KBSV, chính sách thuế quan nhiều khả năng sẽ gia tăng áp lực lên tỷ giá USD/VND. Các biện pháp áp thuế mới có thể gây tác động gián tiếp đến dòng vốn ngoại tệ vào Việt Nam từ kênh xuất khẩu và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Trong ngắn hạn, việc Mỹ tạm hoãn thuế đối ứng trong vòng 90 ngày sẽ khiến mùa cao điểm xuất khẩu đến sớm hơn vào quý II/2025. Các khách hàng ở Mỹ lo ngại về chính sách thuế quan bất định sau đó nên sẽ tăng cường nhập khẩu; điều này sẽ hỗ trợ cho nguồn cung ngoại tệ trong nước góp phần xoa dịu căng thẳng tỷ giá.

Tuy nhiên trong giai đoạn nửa sau của năm, sự sụt giảm của hoạt động xuất khẩu và giải ngân FDI sẽ tác động bất lợi rõ nét hơn đến tỷ giá.

Theo KBSV, hai yếu tố cần được đánh giá và theo dõi sau khi có quyết định cuối cùng bao gồm mức thuế đối ứng cho Việt Nam là bao nhiêu để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ và thuế đối ứng của Việt Nam so với các nước đối thủ sẽ tác động như thế nào đến sự chuyển dịch của doanh nghiệp FDI trong dài hạn. Áp lực lên tỷ giá vẫn là một yếu tố cần theo dõi sát sao trong các tháng tiếp theo, đặc biệt trong bối cảnh thị trường quốc tế còn nhiều biến động khó lường.

“Với giả định dựa trên những thông tin chính thức tính đến thời điểm hiện tại, trong kịch bản xấu khi Việt Nam vẫn chịu mức thuế trên 30%, áp lực tỷ giá trong dài hạn vẫn hiện hữu bởi ước tính kim ngạch xuất khẩu năm 2025 giảm 10-15% (giảm hoạt động xuất khẩu tại thị trường Mỹ);trong khi đó, doanh nghiệp FDI trong ngắn hạn sẽ ngưng giải ngân vốn đầu tư mới, đồng thời tìm kiếm các quốc gia bị áp thuế thấp hơn cho mục đích dịch chuyển trong dài hạn. Tuy nhiên chúng tôi kỳ vọng khả năng xảy ra kịch bản này sẽ thấp hơn tương đối do Việt Nam đang nỗ lực đàm phàn với Mỹ để đưa mức thuế về mức thấp nhất có thể (15-20% cho kịch bản tích cực)”, KBSV nhận định.

Mặc dù chính sách thuế quan từ phía Mỹ được dự báo sẽ gây áp lực nhất định lên tỷ giá, NHNN đã phát đi thông điệp ưu tiên giữ mặt bằng lãi suất thấp, nới room tín dụng nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Điều này ngầm cho thấy NHNN có thể nâng mức chấp nhận sự mất giá của đồng VND trong biên độ hợp lý nhằm hỗ trợ xuất khẩu và kích thích sản xuất.

Tuy nhiên, nếu tỷ giá tăng quá nhanh và vượt ngưỡng 4% so với đầu năm sẽ dẫn đến rủi ro bất ổn vĩ mô và ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Theo KBSV, trong kịch bản này NHNN có thể sẽ có biện pháp can thiệp hạn chế sự mất giá của đồng nội tệ thông qua bán dự trữ ngoại hối, phát hành tín phiếu nhằm hút bớt lượng VND trong hệ thống, hoặc thậm chí tăng lãi suất điều hành trong các kịch bản cực đoan.

“Nhìn chung chúng tôi cho rằng định hướng chính sách tiền tệ trong thời gian tới của NHNN vẫn nghiêng về hỗ trợ tăng trưởng, nhưng đồng thời duy trì tính chủ động và linh hoạt để phản ứng kịp thời với các cú sốc từ bên ngoài”, chuyên gia nhận định.