Trong văn bản gửi tới Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sau Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV mới đây, cử tri tỉnh Khánh Hoà phản ánh: trong thời gian qua, khi đi vay vốn ở các ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại, nhiều trường hợp người vay vốn phải mua các loại bảo hiểm như: bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm cháy nổ… thì mới được giải ngân khoản vay.

Cử tri kiến nghị NHNN tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm những hành vi trên để tạo điều kiện cho người dân tiếp cận vốn vay.

Về vấn đề này, NHNN cho biết, pháp luật hiện hành đã có quy định nghiêm cấm hành vi “ép” khách hàng mua, giao kết hợp đồng bảo hiểm. Cụ thể, Khoản 5 Điều 9 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 nghiêm cấm hành vi “đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng bảo hiểm”; khoản 5 Điều 15 Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) năm 2024 nghiêm cấm “TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức”. Ngoài ra, pháp luật hiện hành cũng đã có chế tài xử lý trong trường hợp tổ chức, cá nhân có hành vi này.

NHNN cũng cho rằng, hiện nay, Bộ Tài chính là cơ quan có trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo hiểm. Đối với các TCTD có hoạt động đại lý bảo hiểm, Luật các tổ chức tín dụng năm 2024 cũng có quy định về vấn đề này. Cụ thể, Khoản 3 Điều 206 Luật Các TCTD năm 2024 quy định: “Bộ Tài chính có trách nhiệm quản lý nhà nước trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán, hoạt động đại lý bảo hiểm đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty con, công ty liên kết của tổ chức tín dụng theo quy định của Luật Chứng khoán, Luật Kinh doanh bảo hiểm và quy định khác của pháp luật có liên quan”; Điểm b khoản 3 Điều 207 Luật Các TCTD năm 2024 quy định Bộ Tài chính có trách nhiệm “kiểm tra, giám sát hoạt động đại lý bảo hiểm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty con, công ty liên kết của tổ chức tín dụng theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm và quy định khác của pháp luật có liên quan”.

Về phía ngành Ngân hàng, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và đối tượng quản lý, liên quan đến vấn đề này, trong thời gian qua, NHNN đã thường xuyên có văn bản chỉ đạo, cảnh báo, chấn chỉnh hoạt động đại lý bảo hiểm của các TCTD, theo đó yêu cầu các TCTD nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật và chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm, không để xảy ra trường hợp TCTD, người quản lý, người điều hành, nhân viên của TCTD gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức.

Song song, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, kiểm toán nội bộ đối với hoạt động đại lý bảo hiểm, chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định đối với các hành vi vi phạm pháp luật nhằm đảm bảo tính răn đe.

Bên cạnh đó, tăng cường rà soát, giám sát chặt chẽ hoạt động đại lý bảo hiểm của các chi nhánh TCTD có tỷ lệ tái ký bảo hiểm năm thứ 2 thấp...

NHNN cũng đã tổ chức Hội nghị trực tuyến về hoạt động đại lý bảo hiểm và đã chỉ đạo các ngân hàng thương có hoạt động đại lý bảo hiểm thực hiện một số nội dung nhằm đảm bảo hoạt động đại lý bảo hiểm an toàn, hiệu quả, thực hiện đúng quy định pháp luật, hạn chế tối đa rủi ro phát sinh đối với hoạt động ngân hàng.

Đồng thời, bổ sung nội dung thanh tra hoạt động kinh doanh bảo hiểm, đại lý bảo hiểm của các TCTD vào kế hoạch tiến hành thanh tra năm 2023 của một số ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP). Yêu cầu NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố3 tăng cường công tác thanh tra, giám sát đối với hoạt động đại lý bảo hiểm của các TCTD có trụ sở trên địa bàn, thuộc đối tượng thanh tra, giám sát an toàn vi mô của NHNN chi nhánh tỉnh thành phố, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định pháp luật về hoạt động kinh doanh bảo hiểm; nghiêm túc, khẩn trương xử lý các phản ánh, kiến nghị liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm qua đường dây nóng của NHNN theo Quy trình tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm của TCTD.

“NHNN và Bộ Tài chính đã trao đổi, làm việc và thống nhất thiết lập đường dây nóng để nắm bắt và xử lý kịp thời mọi phản ánh, kiến nghị liên quan đến hoạt động cung ứng dịch vụ bảo hiểm của TCTD”, NHNN cho biết.

Ngoài ra, nhằm nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa Bộ Tài chính và NHNN trong việc xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách, tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật; thanh tra, kiểm tra và giám sát các doanh nghiệp bảo hiểm và tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong hoạt động đại lý bảo hiểm, NHNN (Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng) và Bộ Tài chính (Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm) đã ký kết Quy chế phối hợp giữa hai đơn vị.

Đây được đánh sẽ là bước tiến mới, tạo cơ sở pháp lý chặt chẽ hơn giữa hai đơn vị tham mưu của NHNN và Bộ Tài chính trong mục tiêu phát triển thị trường tài chính nói chung cũng như thị trường bảo hiểm một cách an toàn, lành mạnh và bền vững.