--> -->
Trang chủ Gia đình Việt Tập tục
11:27 | 11/07/2022 GMT+7
Theo dõi thoidai.com.vn trên

Về Quan Hạ nghe tiếng hát thần tiên

Tiếng ới la vi vút trong gió ngàn. Quan Hạ như dịu đi trong cái nắng đầu hè chao chát. Những thành viên trong Câu lạc bộ hát Then đàn Tính Quan Hạ, Trung Yên, Sơn Dương (Tuyên Quang) như quên thời tiết, người hát người múa, say sưa...
Trình Unesco ghi danh hát Then là di sản phi vật thể nhân loại Trình Unesco ghi danh hát Then là di sản phi vật thể nhân loại
TĐO - Trước tháng 4/2017, Việt Nam sẽ gửi Hồ sơ quốc gia "Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam" trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) xét ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Khởi nghiệp từ văn hóa truyền thống dân tộc Khởi nghiệp từ văn hóa truyền thống dân tộc
Đó là ý tưởng khởi nghiệp của học sinh, sinh viên của trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Điện Biên tại vòng bán kết cuộc thi Startup Kite 2021 do Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc UNFPA đã phát động.

Nên duyên nhờ tiếng Then

Dù đã 65 tuổi, bà Ma Thị Lệ vẫn giữ được nhiều nét duyên từ thời con gái. Nước da mịn màng, và đặc biệt, giọng hát vẫn trong và ngọt như thuở đôi mươi. Chỉnh chiếc đàn Tính cho đúng tông, bà Lệ cất giọng hát lại bài Then Hoa của núi:

Ới la

Anh đã đến một vùng núi cao

Gặp em trong hương sắc gieo tình

Dạo bước xuân say khắp ngàn hoa

Nụ cười em nắng lên sưởi ấm đất trời...

Ngày còn trẻ, những người phụ nữ Tày như bà Lệ tranh thủ lúc làm đồng, lại cất lên tiếng Then, Lượn Cọi... để vơi bớt mệt mỏi. Người ở ruộng này cất giọng, người bên thửa kia đối đáp, nỗi mệt nhọc khi làm đồng cũng nhờ thế mà tan biến.

Ở làng, nhiều đôi nên duyên nhờ những lời đối đáp trong lúc lao động như thế. Như vợ chồng bà, cũng thành vợ thành chồng nhờ “phải lòng nhau” trong tiếng Then, tiếng Cọi.

Về Quan Hạ nghe tiếng hát thần tiên
Các thành viên Câu lạc bộ hát Then đàn Tính Quan Hạ.

Sau này, sinh con đẻ cái, cuộc sống cơm áo gạo tiền vất vả quá, bà Lệ cũng như những phụ nữ ở Quan Hạ “quên” mất tiếng Then trong cuộc sống của mình. Chỉ khi con cái lớn lên, nỗi nhớ lời hát của mẹ của cha lại ùa về. Bà Lệ lập một nhóm các bà các mẹ còn luyến nhớ tiếng hát truyền thống để cùng sinh hoạt.

Bà Ma Thị Lệ, Trần Thị Yên, Đàm Thị Trọng, Đàm Thị Thơm, Đàm Thị Hương, Đàm Thị Vui, Ma Thị Nguyệt, đều đã ở độ tuổi 50, 60, cứ mỗi cuối tuần lại họp nhau ở nhà bà Lệ để ôn lại những làn điệu cũ.

Bà Nguyệt, năm nay 56 tuổi bảo, tiếng Then với người dân tộc Tày quan trọng lắm. Người già bảo nhau, nó là tiếng hát của thần tiên truyền lại. Ngày bà còn trẻ, hát Then diễn ra trong đủ mọi hoàn cảnh, từ lao động sản xuất, đến chuyện tình yêu, ma chay, cưới hỏi... Ở cái tuổi ngũ tuần, được hát lại lời hát của tuổi mười tám, đôi mươi, bà Nguyệt cười ví von, bảo mình như được sống lại những ngày tuổi trẻ ấy, chẳng biết có phải vì thế mà những bệnh tuổi già như đau lưng mỏi gối... mấy năm nay cũng không tìm đến bà nữa.

Câu lạc bộ 3 thế hệ

Nhóm của bà Lệ sinh hoạt tự phát được 2 năm, thì phát triển lên thành Câu lạc bộ hát Then đàn Tính. Công này, nhờ vào cô con gái của làng - Đàm Thanh Hiền. Hiền sinh năm 1993. Năm 2018, được tham gia vào lớp truyền dạy Then, đàn Tính của nghệ nhân Hà Thuấn, nghệ nhân Chu Văn Thạch, Hiền thấy tiếc những làn điệu đã mất của quê mình lắm.

Những buổi được cùng mẹ tham gia vào nhóm hát của bà Ma Thị Lệ, Hiền quyết tâm phải nâng tầm nhóm lên thành Câu lạc bộ. Những lời bài hát mới, Hiền kết nối với các nghệ nhân trong và ngoài tỉnh sáng tác. Hiền cũng dành thời gian đến nhà những người già trong bản, sưu tầm lại những lời Then cổ.

Hiền khoe, giờ trong cuốn sổ tay của mình đã có nhiều bài Then cổ như Cung bướm pây tàng (Cung bướm đi đường), Bản noọng tỏn xuân (Bản em đón xuân), Cung ve sầu, Bảy sắc cầu vồng... Những ngày nhóm sinh hoạt Câu lạc bộ, Hiền rủ thêm người già, người trẻ đến cùng chung vui.

Về Quan Hạ nghe tiếng hát thần tiên
Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đàm Thanh Hiền và các thành viên nhỏ tuổi.

Cách làm này đã giúp số lượng người tham gia ngày càng đông. Từ 7-8 người ban đầu, giờ đã lên 22 người. Đặc biệt, Câu lạc bộ có đủ mọi lứa tuổi, từ 8-9 tuổi đến gần 70. Một tuần 2 lần, thứ 5 và thứ 7, các thành viên Câu lạc bộ hẹn nhau ở Nhà văn hóa để cùng giao lưu, sinh hoạt. Người già dạy người trẻ cách phát âm, luyến láy, người trẻ hướng dẫn người già cách múa đàn, múa quạt...

Cô bé Lương Ngọc Hà năm nay mới 8 tuổi. Hà được bà dẫn đi cùng giao lưu từ những ngày còn sinh hoạt nhóm. Tiếng Then mượt mà ngấm vào em lúc nào không hay. Khi biết cô Đàm Thanh Hiền thành lập Câu lạc bộ và dạy hát Then, đàn Tính cho những người chưa biết, Hà xin bà, xin mẹ cho tham gia ngay. Hà bảo em phải học cả tiếng Tày để phát âm cho chuẩn vì ngày thường chỉ nói tiếng phổ thông, rồi được các cô, các bà dạy đàn, học những bài hát đơn giản...

Chị Phùng Thị Toàn, sinh năm 1975, chị Đào Thị Xuyến, sinh năm 1985 cũng vừa tham gia Câu lạc bộ cách đây không lâu. “Thấy các bà tiếc nuối những ngày trẻ quên lời hát của dân tộc, mình không muốn sau này cũng thế, nên tranh thủ sắp xếp việc nhà để được cùng sinh hoạt... Ham lắm. Vui lắm. Được đi giao lưu như này, mệt mỏi của cả tuần làm việc cũng tan nhanh hơn đấy” - chị Toàn chia sẻ.

Về Quan Hạ nghe tiếng hát thần tiên
Những thành viên cao tuổi trong Câu lạc bộ.

Toàn cười giòn giã, khoe với khách.

Đầu năm 2022, khi hoạt động trải nghiệm bơi mảng, hát Then đàn Tính trên Hồ Nà Nưa được Ban Quản lý các khu du lịch đưa vào khai thác ở Tân Trào, thì Câu lạc bộ hát Then đàn Tính của chị Đàm Thị Hiền là chủ lực. Chị Hiền khoe, hầu như ngày nào cũng có khách đặt dịch vụ này. Chị em trong thôn nhờ thế mà vừa giữ được bản sắc, vừa có thêm nguồn thu nhập để thêm yêu, thêm quý tiếng hát dân tộc mình.

Số lượng thành viên Câu lạc bộ không ngừng tăng lên. Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đàm Thanh Hiền cho biết, trong năm nay, chị sẽ mở thêm một lớp dạy hát Then đàn Tính cho hơn chục em ở độ tuổi từ 8 - 12 tuổi nữa, để có lớp kế cận.

Ới la

Hoa núi rừng nở khắp đất trời

Đẹp rạng rỡ cô gái của lòng anh

Đôi bàn tay em trắng nõn nà

Bên chợ tình bên nhau vấn vương...

Tiếng Then cất lên sau những chia sẻ, tâm tình. Với người Quan Hạ, tiếng hát thần tiên này đang ngày càng ngấm vào máu, vào thịt của người Tày nơi đây, như một cách nhắc nhớ đến truyền thống, đến ông bà tổ tiên. Và sau tất cả, lời hát này đã thực sự bắt nhịp với cuộc sống muôn màu này, để cất vang từ vùng đất cách mạng đi khắp muôn nơi

Độc đáo lễ cầu phúc, cầu an, cầu lộc của người Tày Độc đáo lễ cầu phúc, cầu an, cầu lộc của người Tày
Trong khuôn khổ các hoạt động chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2022, ngày 16/4 tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Tày đến từ tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức tái hiện Lễ cầu an, cầu phúc đặc sắc.
Độc đáo mũ Then người Tày, Nùng xứ Lạng Độc đáo mũ Then người Tày, Nùng xứ Lạng
Thực hành Then là loại hình văn hóa dân gian mang nhiều ý nghĩa đặc sắc vùng miền, là món ăn tinh thần không thể thiếu của đồng bào Tày, Nùng (Lạng Sơn). Trong trang phục, dụng cụ người làm Then thì chiếc mũ tạo nên hình tượng độc đáo, sức lan tỏa, uy nghiêm của thầy Then.
Theo: baotuyenquang.com.vn
Nguồn:

Tin bài liên quan

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Ngày 5/7, trong khuôn khổ Lễ hội Đường phố Happy Streets Festival 2025 – sự kiện thường niên sôi động tại London quy tụ hơn 20 cộng đồng quốc tế đang sinh sống tại Vương quốc Anh – Đoàn nghệ thuật của Hiệp hội phụ nữ và trẻ em Việt Nam tại Anh lần đầu tiên tham gia và đã mang đến một chương trình biểu diễn đặc sắc, giàu cảm xúc, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.
Việt Nam lần thứ 3 trúng cử thành viên Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO 2005

Việt Nam lần thứ 3 trúng cử thành viên Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO 2005

Từ ngày 18 - 20/6/2025 tại trụ sở UNESCO (Paris) đã diễn ra kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10 Công ước 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa. Đặc biệt kỳ họp đánh dấu Việt Nam tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp là thành viên của Ủy ban liên chính phủ Công ước.
Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa: Chiến lược nâng tầm vị thế Việt Nam

Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa: Chiến lược nâng tầm vị thế Việt Nam

Ngày 22/5 tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo toàn quốc bàn giải pháp đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa. Tại đây, nhiều ý kiến khẳng định: hội nhập quốc tế về văn hóa đang trở thành một hướng đi chiến lược trong phát triển bền vững, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ văn hóa toàn cầu.

Đọc nhiều

Xây dựng ý tưởng bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại Cà Mau

Xây dựng ý tưởng bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại Cà Mau

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Cà Mau vừa phối hợp cùng Tổ chức WWF - Việt Nam tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến các bên liên quan trong việc xây dựng ý tưởng cho dự án bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại tỉnh Cà Mau.
Đại sứ Marc Knapper: Mỹ muốn đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình phát triển

Đại sứ Marc Knapper: Mỹ muốn đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình phát triển

Đại sứ khẳng định Mỹ mong muốn đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình trở thành một nền kinh tế dựa trên công nghệ cao, năng lượng sạch như lãnh đạo cấp cao đã đề ra.
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao trao đổi cơ chế phối hợp trong bối cảnh, tình hình mới

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao trao đổi cơ chế phối hợp trong bối cảnh, tình hình mới

Ngày 08/7 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao tổ chức Hội nghị phối hợp công tác năm 2025. Hội nghị do Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Phan Anh Sơn và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn đồng chủ trì.
Lan tỏa Việt phục tại London (Vương quốc Anh)

Lan tỏa Việt phục tại London (Vương quốc Anh)

Sự kiện “Việt phục bộ hành London” vừa diễn ra giữa lòng thủ đô nước Anh, thu hút sự chú ý của đông đảo người dân và du khách. Những bộ trang phục truyền thống từ áo viên lĩnh, giao lĩnh, áo tấc, nhật bình, ngũ thân, áo dài, áo yếm… đến các thiết kế cách tân hiện đại cùng nhau sải bước trên đường phố London.
Quan hệ Việt Nam - Brazil: Gắn bó, thực chất từ nền tảng nhân dân

Quan hệ Việt Nam - Brazil: Gắn bó, thực chất từ nền tảng nhân dân

Đại hội Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil được tổ chức ngay sau chuyến thăm chính thức Brazil và dự Hội nghị cấp cao các nước mới nổi (BRICS) của Thủ tướng Phạm Minh Chính từ ngày 04-08/7. Đây là sự kiện quan trọng, nối tiếp các dấu mốc trong quan hệ hai nước: Việt Nam - Brazil ký thỏa thuận nâng cấp lên Đối tác chiến lược (11/2024); Brazil công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai của Tổng thống Lula da Silva (tháng 3/2025).

Multimedia

Xem trên
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 08/7.
Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua (04/7), áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông Bắc khu vực Bắc Biển Đông đã mạnh lên thành bão, cơn bão số 02 năm 2025.
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...