Tăng cường bảo vệ, ngăn chặn sử dụng lao động trẻ em trong bối cảnh đại dịch COVID-19

2021 - Năm quốc tế về xóa bỏ lao động trẻ em

Ngày 1/12/2021, Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với các bộ, ngành, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tổ chức Hội thảo triển khai Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Giảm lao động trẻ em xuống dưới 4,9% vào năm 2025

Thông tin tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết, ngày 27/5/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 782/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà phát biểu tại Hội thảo triển khai Chương trình.

Mục tiêu chính của Chương trình là: Giảm tỉ lệ lao động trẻ em từ 5-17 tuổi xuống dưới 4,9% vào năm 2025 và 4,5% vào năm 2030; Nâng cao nhận thức và năng lực về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của các bên có liên quan, gia đình và trẻ em (cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động, nhất là chủ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình sản xuất kinh doanh trong các làng nghề).

Chương trình cũng tập trung vào các giải pháp tăng cường phòng ngừa, phát và hỗ trợ, can thiệp lao động trẻ em và trẻ em có nguy cơ trở thành lao động trẻ em ở các cấp, các ngành, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thu công nghiệp, dịch vụ và trong các chuỗi cung ứng.

Những nỗ lực này là minh chứng cho các cam kết của Việt Nam với tư cách là quốc gia tiên phong của Liên minh toàn cầu 8.7 - quan hệ đối tác nhiều bên nhằm xóa bỏ lao động trẻ em phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 8.7. Do đó, Chương trình cũng đóng góp và thực hiện lộ trình của Việt Nam hướng tới thực hiện mục tiêu SDG 8.7.

Trước đó, Chính phủ Việt Nam đã cam kết giải quyết vấn đề lao động trẻ em, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020.

Qua 5 năm thực hiện, Chương trình đã thu được kết quả đáng ghi nhận: Hệ thống luật pháp, chính sách liên quan đến lao động trẻ em ngày càng hoàn thiện; Công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, các bộ ngành, đoàn thể; Quy trình hỗ trợ can thiệp lao động trẻ em được xây dựng và phổ biến trên toàn quốc; năng lực triển khai công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của các cấp, ngành được nâng cao; Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về lao động trẻ em được quan tâm thực hiện; Việt Nam đã tăng cường hội nhập quốc tế trong công tác phòng ngừa lao động trẻ em và trở thành một trong 26 quốc gia tiên phong tham gia liên minh 8.7.

“Trong giai đoạn vừa qua, sự quan tâm hỗ trợ tích cực về kỹ thuật và nguồn lực của Bộ Lao động Hoa kỳ, tổ chức ILO, tổ chức UNICEF và các tổ chức trong và ngoài nước đã góp phần cho sự thành công trong công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà chia sẻ.

Bà Bharati Pflug, chuyên gia cao cấp của ILO: “Việc triển khai chương trình thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo Việt Nam nhằm đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai”.

Đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam, bà Bharati Pflug, chuyên gia cao cấp của ILO cho biết, lao động trẻ em không chỉ gây rủi ro về uy tín cho Việt Nam với tư cách là một đối tác thương mại quốc tế và làm suy yếu năng lực của lực lượng lao động tương lai của đất nước, mà còn làm xói mòn quyền của trẻ em và gia tăng tình trạng nghèo đói theo chu kỳ. Do đó, việc triển khai chương trình thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo Việt Nam nhằm đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai.

“Việt Nam đã cam kết tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế, bao gồm xóa bỏ lao động trẻ em, theo yêu cầu của các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới. Việc thực hiện Chương trình quốc gia phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em sẽ đảm bảo rằng cam kết này được áp dụng trên thực tế, tạo điều kiện cho Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế toàn cầu; điều này rất quan trọng đối với sự phục hồi kinh tế của đất nước sau COVID-19”, bà Bharati Pflug nhấn mạnh.

Lao động trẻ em- Vấn đề mang tính toàn cầu

Theo ước tính của Tổ chức Lao động quốc tế, năm 2020 có 160 triệu trẻ em tham gia lao động trẻ em và 79 triệu em đang làm những công việc nguy hiểm. Đặc biệt trong bối cảnh ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 cảnh báo số lao động trẻ em trên toàn thế giới sẽ tăng lên thêm 8,9 triệu (168,9 triệu) vào năm 2022.

Ở Việt Nam, kết quả khảo sát quốc gia về lao động trẻ em năm 2018, cho thấy lao động trẻ em từ 5-17 là 1.031.944 em, chiếm 5,4% tổng dân số trẻ em từ 5 - 17 tuổi, thấp hơn so với các nước trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và toàn cầu năm 2016 tương ứng là 9,6% và 10,6%.

Công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức: Vẫn còn tình trạng lao động trẻ em trái quy định của pháp luật. đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19, lao động trẻ em có nguy cơ tăng trở lại.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà, lao động trẻ em tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp, ở những nơi khó can thiệp, đặc biệt là khó khăn trong thanh tra, kiểm tra việc sử dụng lao động trẻ em trong hộ gia đình, các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, khu vực phi chính thức và có nguy cơ cao tham gia chuỗi cung ứng.

Trong khi đó, nhận thức của các cấp, các ngành, cán bộ cơ sở, người sử dụng lao động, cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em về phòng ngừa lao động trẻ em còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ các ngành, các cấp đặc biệt tại địa phương có trách nhiệm phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em còn thiếu và hạn chế về năng lực phát hiện, phòng ngừa và can thiệp, hỗ trợ lao động trẻ em; cơ sở dữ liệu về lao động trẻ em còn thiếu…

Nhìn nhận thách thức đối với lao động trẻ em, tuy nhiên theo bà Lesley Miller, Phó trưởng đại diện UNICEF Việt Nam, lao động trẻ em có thể phòng ngừa được thông qua các cách tiếp cận tích hợp đồng thời giải quyết tình trạng nghèo đói, thiếu thốn và bất bình đẳng, cải thiện khả năng tiếp cận với dịch vụ bảo trợ xã hội, chất lượng giáo dục và huy động sự ủng hộ của cộng đồng đối với việc tôn trọng quyền trẻ em”.

Cũng với đó, chú trọng thúc đẩy các quy định về điều kiện lao động đối với trẻ em đủ tuổi lao động; thúc đẩy các chuẩn mực xã hội và thái độ của công chúng trong việc phản đối lao động trẻ em; đưa các mối quan tâm về lao động trẻ em vào các kế hoạch giáo dục; và thúc đẩy khu vực tư nhân và tổ chức xã hội cùng hành động để xóa bỏ lao động trẻ em...

Tỷ lệ lao động trẻ em tại Việt Nam thấp hơn khoảng 2% so với tỉ lệ trung bình của khu vực Châu Á và Thái Bình Dương

Năm 2050 chấm dứt lao động trẻ em vì có chế tài mạnh?