Vượt khó để làm giàu

A Lùng, chàng trai người H’Mông sinh ra và lớn lên tại Trấn Yên, Yên Bái, luôn ấp ủ mong muốn đưa vẻ đẹp hoang sơ của quê hương mình – nơi có thác chín tầng hùng vĩ, rừng chè shan tuyết hàng trăm năm tuổi và nghề thêu truyền thống của người H’Mong – đến gần hơn với du khách trong nước và quốc tế. Từ khát vọng đó, Lùng đã chia sẻ ý tưởng cùng nhóm bạn trẻ trong xã, cùng nhau xây dựng mô hình du lịch sinh thái cộng đồng, tận dụng lợi thế thiên nhiên, văn hóa và con người địa phương.

Quyết tâm là thế, nhưng con đường khởi nghiệp của A Lùng không hề bằng phẳng. Ngay từ những bước đầu, ý tưởng mở đường lên thác của anh vấp phải sự dè dặt từ chính quyền vì lo ngại chi phí, nhân lực và tác động đến cảnh quan. Tuy nhiên, bước ngoặt đến khi sáng kiến của A Lùng được lựa chọn là một trong 22 mô hình được hỗ trợ bởi Dự án "Nâng cao năng lực cho các đoàn thể, tổ chức xã hội và thanh niên dân tộc thiểu số tham gia tích cực vào việc khởi nghiệp, ra quyết định kinh tế - xã hội tại Yên Bái, Việt Nam” (gọi tắt là Dự án EU/Sự tham gia) do Tổ chức Cứu trợ Trẻ em phối hợp với các đối tác địa phương triển khai tại Trấn Yên, với sự tài trợ của Liên minh Châu Âu.

A Lùng và những người bạn của mình trong nhóm sáng kiến "Du lịch cộng đồng" xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái do Tổ chức Cứu trợ Trẻ em hỗ trợ.

Được tiếp sức, A Lùng cùng nhóm bạn bắt tay vào xây dựng đường lên thác bằng vật liệu tự nhiên như tre, trúc – vừa tiết kiệm, vừa hài hòa với cảnh quan rừng núi. Khi chứng kiến kết quả thực tế, chính quyền xã – từ chỗ e ngại – đã chuyển sang ủng hộ hết mình cho dự án của nhóm.

“Những kiến thức từ các lớp tập huấn của dự án thực sự rất hữu ích,” A Lùng chia sẻ. “Nhờ hiểu rõ cách vận hành mô hình du lịch sinh thái cộng đồng, em mới xác định được hướng đi phù hợp. Nếu không có những buổi học đó, chắc em vẫn còn loay hoay giữa những khái niệm như quản lý vốn, phân tích thị trường hay xác định khách hàng. Giờ thì em tin mình có thể mang vẻ đẹp quê hương đến với mọi miền đất nước.”

Cũng nhờ có hỗ trợ từ Dự án, chị Đinh Kiều Anh, thôn Thịnh An, xã Quy Mông đã mạnh dạn đầu tư, học hỏi, sáng tạo, xây dựng thành công Hợp tác xã (HTX) Khởi nghiệp xanh sản xuất miến đao tráng thái. Thành lập tháng 10/2021 với quy mô sản xuất 20.000kg/năm, diện tích xưởng sản xuất 500m2, tính từ tháng 8/2022 đến tết Nguyên đán năm 2023 doanh thu của HTX đã đạt 500 triệu đồng từ việc kinh doanh mặt hàng này. Đây là một kết quả xứng đáng cho những nỗ lực của chị Kiều Anh cùng các thành viên trong HTX.

Nhờ có hỗ trợ từ Dự án, chị Đinh Kiều Anh, đã mạnh dạn đầu tư, học hỏi, sáng tạo, xây dựng thành công Hợp tác xã Khởi nghiệp xanh sản xuất miến đao tráng thái.

"Bản thân tôi và mọi người trong HTX đã thay đổi rất nhiều, từ kiến thức, kỹ năng cho tới bản lĩnh, dám hành động để gây dựng nên thương hiệu miến đao quê hương. Nhờ có sự hỗ trợ về nguồn vốn, kỹ thuật triển khai và cả sự động viên tinh thần, đồng hành sát cánh của Dự án, chúng tôi dám đứng lên và tự tin theo đuổi ước mơ của mình”, chị Đinh Kiều Anh tâm sự.

Giải bài toán khó về nguồn vốn và kỹ thuật hỗ trợ thanh niên

Bài toán về vốn và kỹ thuật luôn là rào cản lớn đối với thanh niên trên con đường lập nghiệp. Tại huyện Trấn Yên, nhờ Dự án EU/Sự tham gia do Liên minh Châu Âu tài trợ từ tháng 2/2020, những khó khăn này đã từng bước được tháo gỡ. Dự án đã lựa chọn và hỗ trợ 18 sáng kiến khởi nghiệp và 4 sáng kiến xã hội do thanh niên địa phương đề xuất, trong đó bao gồm các mô hình đa dạng như trồng trọt (khôi nhung, quế, nếp đen), chăn nuôi (gà đen bản địa, gà đồi, dê cỏ, ốc nhồi), dịch vụ (máy nông nghiệp, du lịch, cầu cân điện tử) và sản xuất (miến đao, xưởng nhôm kính, trà túi lọc, gỗ băm dăm, nội thất gỗ quế). Những mô hình này không chỉ tận dụng tốt nguồn lực sẵn có mà còn tạo việc làm ổn định, mang lại thu nhập từ 5–7 triệu đồng/tháng cho hàng trăm thanh niên địa phương.

Chị Trần Thị Vân Nga, Bí thư Huyện đoàn Trấn Yên chia sẻ:

“Chúng tôi vẫn luôn trăn trở làm thế nào để đồng hành cùng thanh niên, giúp đỡ được thanh niên nhiều nhất trên hành trình lập thân, lập nghiệp. Sự có mặt kịp thời và phù hợp của Dự án đã giúp chúng tôi giải bài toán khó về nguồn vốn và kỹ thuật hỗ trợ thanh niên. Chúng tôi rất mong muốn các tổ chức xã hội tiếp tục đồng hành trong việc khuyến khích thanh niên tận dụng nguồn lực sẵn có, vươn lên phát triển kinh tế, phát huy tinh thần nhiệt huyết, sáng tạo của tuổi trẻ chung tay làm giàu đẹp cho quê hương”.

Bên cạnh Dự án "EU/Sự tham gia”, Tổ chức Cứu trợ trẻ em (SC) còn triển khai nhiều dự án hỗ trợ khởi nghiệp cho thanh thiếu niên Việt Nam, bao gồm: Dự án Chương trình phát triển kỹ năng chuyển tiếp thành công (ASST); Dự án “Thúc đẩy môi trường thuận lợi cho thanh niên khuyết tật tiếp cận cơ hội việc làm bền vững năm 2022-2024” do Quỹ Citi tài trợ, Dự án “Hỗ trợ Thanh niên và Trẻ em trong ứng phó với COVID-19 năm 2021-2024” do Liên minh châu Âu tài trợ, thực hiện tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội; Dự án “Kỹ năng thành công” do tập đoàn Accenture tài trợ, Chương trình Phát triển cộng đồng lấy trẻ em làm trọng tâm tại tỉnh Lào Cai.

Bà Lê Thị Thanh Hương, Trưởng đại diện Tổ chức Cứu trợ Trẻ em nhận định: “Khởi nghiệp là cơ hội để thanh thiếu niên khẳng định bản thân, đóng góp cho cộng đồng và định hình tương lai của chính mình. Qua các dự án như “EU/Sự tham gia” hay “Kỹ năng thành công”, chúng tôi đã chứng kiến những chuyển đổi mạnh mẽ về tư duy, kỹ năng và sự tự tin của thanh niên tại nhiều địa phương. Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự hỗ trợ và ủng hộ của chính quyền địa phương, sự đồng lòng vào cuộc của các cơ quan ban ngành, các tổ chức xã hội và lực lượng đoàn viên thanh niên, các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp xây dựng từ dự án sẽ tiếp tục được duy trì hiệu quả và mở rộng trong thời gian tới”.

Tiếp sức thanh niên phát triển bền vững

Trong mỗi dự án, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em luôn thiết kế các chương trình can thiệp phù hợp với từng nhóm thanh thiếu niên cụ thể, như: thanh thiếu niên khuyết tật, thanh thiếu niên dân tộc thiểu số miền núi, thanh thiếu niên nhập cư và thanh thiếu niên đa dạng về giới. Dù cùng lấy thanh thiếu niên làm trung tâm, các hoạt động tại từng địa phương được điều chỉnh linh hoạt dựa trên đặc thù nhóm đối tượng, bối cảnh, nhu cầu, thách thức và khả năng tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ tại chỗ. Tổ chức đã và đang triển khai thành công các nhóm kỹ năng cốt lõi như kỹ năng sống chuyển đổi, kỹ năng nghề nghiệp, tư duy xanh, tư duy phát triển và mô hình sinh kế tạo việc làm phù hợp cho từng nhóm thanh thiếu niên đặc thù.

Bên cạnh đó, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tiếp tục tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp để thực hiện nghiên cứu thị trường, từ đó cập nhật, trang bị cho người trẻ những kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu thực tế và xu hướng phát triển mới. Các kỹ năng trọng tâm bao gồm: học tập suốt đời, phát triển cảm xúc xã hội, tư duy sáng tạo, tư duy số và khởi nghiệp xanh. Đồng thời, tổ chức cũng chủ động phối hợp với doanh nghiệp để xây dựng các chương trình đào tạo theo nhu cầu thị trường, kết nối nguồn lực và dịch vụ sẵn có tại địa phương, tạo điều kiện thuận lợi để thanh thiếu niên phát triển toàn diện, bền vững.

Tất cả các nỗ lực này đều nhằm hiện thực hóa mục tiêu của chương trình Giảm nghèo cho Trẻ em của Tổ chức: Trang bị cho thanh thiếu niên và người trẻ – những nhóm chịu nhiều tác động bởi bất bình đẳng và phân biệt đối xử – đầy đủ kiến thức, kỹ năng (bao gồm cả năng lực số) để tự tin chuyển đổi thành công sang tuổi trưởng thành, cả trong cuộc sống lẫn công việc.

Hành trình 35 năm Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tại Việt Nam: Không ngừng thay đổi và phát triển vì trẻ em Việt

Save the Children International (SCI) - Cam kết mạnh mẽ, đổi mới linh hoạt vì trẻ em và cộng đồng