TS Nguyễn Bá Sơn - Chủ tịch Hội luật Quốc tế Việt Nam vừa gửi thư cho người đồng cấp ở Hội luật Quốc tế Trung Quốc, bày tỏ lo ngại về hoạt động của tàu Hải Dương 8 ở vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Tàu Hải Dương của Trung Quốc. (Ảnh: Schottel)

Trong bức thư ngỏ ngày 24/8 gửi đến Chủ tịch Hội Luật quốc tế Trung Quốc (CSIL) Hoàng Tiến, Chủ tịch Hội luật Quốc tế Việt Nam viết: "Toàn thể Hội viên Hội Luật quốc tế Việt Nam (VSIL) hết sức lo ngại về những diễn biến căng thẳng gần đây do phía Trung Quốc gây ra trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở nam Biển Đông. Những hoạt động của tàu Hải Dương 8 (HD8) và các tàu thuyền của Trung Quốc ở khu vực nói trên vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) và đi ngược lại những thỏa thuận giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước, ảnh hưởng tiêu cực đến tình hữu nghị truyền thống giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân Trung Quốc".

Trong thư ngỏ, ông Nguyễn Bá Sơn không nói về vấn đề chủ quyền với Hoàng Sa và Trường Sa, điều đã được Việt Nam khẳng định nhiều lần, mà tập trung trao đổi dưới góc độ pháp lý quốc tế những hoạt động hiện nay của Tàu khảo sát địa chấn Hải Dương 8.

Chủ tịch Hội luật Quốc tế Việt Nam khẳng định khu vực mà tàu khảo sát địa chấn HD8 đang họat động từ đầu tháng 7 nằm hoàn toàn trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định trên cơ sở Điều 57 và Điều 76 của UNCLOS. Đây hoàn toàn không phải là khu vực chồng lấn hoặc có tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Căn cứ theo quy định của UNCLOS, Việt Nam đã ban hành các văn bản pháp lý thiết lập phạm vi và chế độ pháp lý tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của mình.

Theo đó, Việt Nam thực thi các quyền chủ quyền của quốc gia ven biển đối với việc thăm dò, khai thác, bảo tồn và quản lý tài nguyên sinh vật, tài nguyên không sinh vật của cột nước bên trên đáy biển, của đáy biển và lòng đất dưới đáy biển, quyền tài phán đối với việc lắp đặt và sử dụng các đảo nhân tạo, các thiết bị và công trình; nghiên cứu khoa học biển; bảo vệ và gìn giữ môi trường biển tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của mình.

Ông Nguyễn Bá Sơn cũng nêu rõ UNCLOS quy định nếu quốc gia ven biển không thăm dò hay khai thác tài nguyên ở các vùng này thì không ai có quyền tiến hành các hoạt động này nếu không được phép của quốc gia ven biển.

"Hoạt động của tàu Hải Dương 8, bất chấp sự phản đối của phía Việt Nam, đã vi phạm nghiêm trọng quy định của UNCLOS và luật pháp Việt Nam liên quan đến quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

Hoạt động của các tàu Trung Quốc khác nhằm cản phá hoạt động chấp pháp của các tàu cảnh sát biển Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng các quy định trên và tạo ra nguy cơ mất an toàn hàng hải trong khu vực", ông Nguyễn Bá Sơn viết.

Hoạt động của tàu Hải Dương 8 vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. (Ảnh: Chinatimes)

Không có cơ sở pháp lý cho "đường 9 đoạn"

Ông Nguyễn Bá Sơn chỉ ra rằng trong vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc năm 2016, Tòa Trọng tài Thường trực đã ra phán quyết khẳng định không có cơ sở pháp lý để Trung Quốc yêu sách quyền lịch sử đối với tài nguyên tại vùng biển trong "đường 9 đoạn".

Một số chuyên gia luật quốc tế Trung Quốc thường viện dẫn “đường chín đoạn” để biện minh cho yêu sách về “các quyền lịch sử” hay “một danh nghĩa lịch sử” của Trung Quốc tại các vùng biển nằm bên trong “đường chín đoạn” này.

Mặt khác, Trung Quốc cũng dựa vào UNCLOS để đòi hỏi vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa mở rộng tính từ các quần đảo ở Biển Đông mà Trung Quốc là một trong các bên yêu sách chủ quyền. Với những viện dẫn nêu trên, Trung Quốc cho rằng khu vực biển mà tàu HD8 và các tàu khác của Trung Quốc đang hoạt động là vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc.

Điều này hoàn toàn phi lý. Không có bất cứ cơ sở pháp lý nào theo luật pháp quốc tế và UNCLOS cho “đường chín đoạn”, Việt Nam và các nước trong khu vực và trên thế giới cũng chưa từng công nhận bất kỳ một hàm ý về phạm vi quyền đối với vùng biển được gán cho “đường chín đoạn” này, Chủ tịch Hội luật Quốc tế Việt Nam khẳng định.

Cũng không thể coi vùng biển mà HD8 đang hoạt động là vùng biển của quần đảo Trường Sa vì quần đảo Trường Sa không phải là một quốc gia quần đảo, do đó không đáp ứng tiêu chuẩn mà UNCLOS quy định để có thể vẽ đường cơ sở quần đảo bao quanh toàn bộ Trường Sa và từ đó yêu sách các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của quần đảo.

Trong thư ngỏ, ông Nguyễn Bá Sơn chỉ ra rằng trong vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc năm 2016, Tòa Trọng tài Thường trực đã ra phán quyết khẳng định không có cơ sở pháp lý để Trung Quốc yêu sách quyền lịch sử đối với tài nguyên tại vùng biển trong "đường 9 đoạn".Philippines và Trung Quốc.

Phán quyết ngày 12/7/2016 khẳng định rằng:

Một là, không có cơ sở pháp lý để Trung Quốc yêu sách quyền lịch sử đối với tài nguyên tại vùng biển bên trong “Đường chín đoạn”.

Hai là, căn cứ vào tình trạng tự nhiên của các thực thể luôn nổi tại quần đảo Trường Sa, không thực thể nào có khả năng tạo ra vùng đặc quyền kinh tế và thêm lục địa riêng.

Bà là, luật pháp quốc tế không cho phép Trung Quốc về đường cơ sở quần đảo bao quanh quần đảo Trường Sa và xem quần đảo Trường Sa là một thực thể đơn nhất có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa riêng.

Bốn là, các thực thể lúc chìm lúc nổi (và các thực thể ngầm) không phải là đối tượng yêu sách chủ quyền.

"Mặc dù Trung Quốc không tham gia vụ kiện và bác bỏ giá trị ràng buộc của Phán quyết nói trên, nhưng theo quy định của luật pháp quốc tế và UNCLOS, phán quyết có tính chung thẩm và ràng buộc đối với hai bên của vụ kiện. Các quốc gia đều mong muốn Phán quyết được tôn trọng và thực thi một cách thiện chí.

Việt Nam và Trung Quốc đều là các quốc gia thành viên của UNCLOS, tự nguyện chấp nhận sự ràng buộc của Công ước, nên mọi cách giải thích, áp dụng trái với quy định của Công ước đều không có giá trị. Điều này củng đã được Toà Trọng tài trong vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc xác nhận.

Tôi mong CSIL sẽ tư vấn cho các cơ quan hữu quan Trung Quốc những khía cạnh pháp lý quốc tế và kiến nghị chính phủ chấm dứt ngay những hành động vi phạm luật pháp quốc tế, rút ngay tàu HD8 cùng tàu hộ tống ra khỏi vùng biển thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam.

Tất cả các thành viên VSIL nguyện sẽ sử dụng tất cả những biện pháp được luật quốc tế quy định, đặc biệt là UNCLOS để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của Tổ quốc mình", ông Nguyễn Bá Sơn bày tỏ quan điểm trong thư ngỏ.

Xem thêm:

Mỹ “quan ngại sâu sắc” khi Trung Quốc can thiệp hoạt động dầu khí của Việt Nam Trang Reuters đưa tin, ngày 23/8, Mỹ đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về sự can thiệp của Trung Quốc vào các hoạt động ...

Hải Dương 8 - "Mũi tấn công mềm" của Trung Quốc trên Biển Đông “Trung Quốc triển khai ‘mũi tấn công chủ lực’ mang tên Hải Dương 8 để xâm phạm vùng biển của những quốc gia mà họ ...

Việt Nam đấu tranh: Mạnh mẽ, mềm dẻo và linh hoạt "Lập trường và cách ứng xử của Việt Nam đối với các hoạt động của nhóm tàu Hải Dương 8 thời gian gần đây là ...