Ngày 27/2, Tổng thống Trump tuyên bố áp thêm 10% thuế nhập khẩu đối với hàng Trung Quốc, viện dẫn vai trò của nước này trong chuỗi cung ứng fentanyl. Động thái này là một phần trong chiến lược gây áp lực lên Bắc Kinh. Đồng thời, Tổng thống Trump đe dọa áp thuế 25% với hàng hóa từ Canada và Mexico, chỉ trích hai nước này không nỗ lực ngăn chặn buôn lậu ma túy. Bất chấp tín hiệu về khả năng trì hoãn trước đó, các mức thuế này có hiệu lực từ ngày 4/3.

Phần lớn các nhà kinh tế cho rằng chính sách thuế quan của Trump sẽ làm tổn hại kinh tế Mỹ và ảnh hưởng đến vị thế toàn cầu của nước này. Dù bị giới chuyên gia thương mại phản đối, thuế quan vẫn là công cụ chủ đạo trong chiến lược kinh tế của Trump. Ông sử dụng chúng như một đòn bẩy để buộc doanh nghiệp đưa sản xuất trở lại Mỹ và đối phó với những chính sách thương mại bị coi là không công bằng.

Tuy nhiên, nếu không có kế hoạch dài hạn hỗ trợ doanh nghiệp chiến lược có thể cạnh tranh toàn cầu, thuế quan đơn thuần sẽ không thể khôi phục hệ sinh thái công nghiệp Mỹ đã suy yếu từ những năm 1980. Ngược lại, các đe dọa thuế quan không thể đoán trước có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, kìm hãm nền kinh tế và gây lạm phát do giá tiêu dùng tăng cao.

Trước sự thay đổi chính sách từ Mỹ, Trung Quốc đã chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội để mở rộng ảnh hưởng.

Tăng cường năng suất nông nghiệp

Trung Quốc đang tập trung nâng cao năng suất nông nghiệp nhằm đảm bảo an ninh lương thực. Trước tình trạng suy giảm đất canh tác và nguồn nước, Bắc Kinh triển khai kế hoạch nông nghiệp mới với trọng tâm là trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ sinh học và giống cây trồng cải tiến.

Ảnh minh hoạ.

Ví dụ, máy bay không người lái (drone) của DJI, với công nghệ hình ảnh tiên tiến và hệ thống phun hiện đại, giúp nông dân tối ưu hóa sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và nước. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đa dạng hóa cây trồng để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu

Thúc đẩy AI và công nghệ

Trung Quốc đang tận dụng thành công gần đây trong việc phát triển AI bền vững, giá rẻ và dễ tiếp cận. Các công ty như DeepSeek đang dẫn đầu xu hướng khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân phát triển AI tiên tiến nhằm cải thiện năng suất.

DeepSeek đã phát triển các thuật toán tối ưu hóa logistics chuỗi cung ứng, giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Trung Quốc cũng ứng dụng AI, robot và công nghệ tự động vào nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, văn hóa và giao thông. Trong y tế, các công cụ chẩn đoán AI giúp cải thiện điều trị và giảm áp lực cho nhân viên y tế.

Thúc đẩy đổi mới trong nước

Tại một hội nghị gần đây, Chủ tịch Tập Cận Bình đã gặp gỡ lãnh đạo các doanh nghiệp hàng đầu như Alibaba, BYD và Xiaomi để tái khẳng định cam kết của chính phủ với đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế.

Alibaba đầu tư mạnh vào điện toán đám mây và nghiên cứu AI để dẫn đầu toàn cầu. BYD mở rộng sản xuất, tập trung nghiên cứu xe điện hiệu quả và giá cả phải chăng. Xiaomi, ngoài điện thoại thông minh, đang phát triển thiết bị nhà thông minh và thiết bị đeo tay để khai thác thị trường mới.

Mở rộng thương mại toàn cầu

Dù Mỹ và EU áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh vẫn tận dụng các khoản đầu tư vào cảng biển quốc tế và quan hệ thương mại với các nước BRICS để mở rộng giao thương với Đông Nam Á, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh.

Kể từ khi chiến tranh thương mại bắt đầu năm 2018, nhập khẩu nông sản Mỹ của Trung Quốc giảm, nhưng thương mại với Mỹ Latinh lại tăng đáng kể. Trung Quốc đã tăng nhập khẩu trái cây, ngũ cốc, thịt từ khu vực này, đồng thời xuất khẩu phần cứng Huawei và xe điện BYD.

Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong chiến lược mở rộng thương mại của Trung Quốc. Nước này đầu tư mạnh vào hạ tầng như cảng biển, đường sắt và đường cao tốc để tăng cường kết nối với đối tác. Ví dụ, tuyến đường sắt Mombasa-Nairobi ở Kenya đã cải thiện hiệu quả vận tải và thúc đẩy thương mại giữa Trung Quốc và Đông Phi.

Đầu tư vào Mỹ Latinh

Trung Quốc cũng gia tăng đầu tư vào Mỹ Latinh để tránh mức thuế cao khi xuất khẩu trực tiếp hàng hóa sang Mỹ.

BYD đang xây dựng một khu công nghiệp ở Brazil để sản xuất xe lai và xe điện. Tại Chile, tập đoàn Tsingshan Holding Group lập nhà máy sản xuất pin lithium iron phosphate cho xe điện.

Ngoài sản xuất, Trung Quốc còn đầu tư vào năng lượng bền vững như xây đập thủy điện và nhà máy năng lượng mặt trời tại khu vực này. Bắc Kinh cũng hỗ trợ tài chính và kỹ thuật để nâng cấp cơ sở hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại Mỹ Latinh.

Gia tăng ảnh hưởng

Ngoài kinh tế, Trung Quốc đang lấp đầy khoảng trống Mỹ để lại trong lĩnh vực ngoại giao và nhân đạo. Việc Washington cắt giảm mạnh nhân sự Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đã làm gián đoạn nhiều dự án hỗ trợ y tế và lương thực. Trung Quốc tận dụng cơ hội này để mở rộng ảnh hưởng thông qua ngoại giao mềm.

Bắc Kinh đã tăng đóng góp cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), định vị mình như một lãnh đạo toàn cầu trong ứng phó khủng hoảng y tế và phát triển bền vững. Ngoài ra, Trung Quốc cấp học bổng và tổ chức các chương trình trao đổi giáo dục cho sinh viên từ các nước đang phát triển, qua đó gia tăng thiện chí và thắt chặt quan hệ văn hóa.

Chính sách thuế quan của Trump đã tạo ra cả rủi ro lẫn cơ hội cho Trung Quốc. Nếu thực hiện hiệu quả các biện pháp và sáng kiến chủ động này, Trung Quốc có thể tận dụng cơ hội để nâng cao vị thế kinh tế và chính trị của mình trên trường quốc tế.

Thương chiến Mỹ - Trung: Bắc Kinh phản đòn với chiến thuật mới Khi Mỹ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh lập tức có động thái đáp trả mạnh mẽ nhưng vẫn giữ thế cân bằng. Không còn bị bất ngờ như năm 2018, Trung Quốc lần này áp dụng chiến lược linh hoạt, giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ và gia tăng sức mạnh nội tại.

Doanh nghiệp Mỹ trong cơn bão thuế quan Bối rối trước những thay đổi liên tục trong chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump, một số doanh nghiệp Mỹ đã giảm đơn đặt hàng hoặc tạm hoãn kế hoạch đầu tư.