Vòng xoáy trả đũa

Ngày 13/3, Tổng thống Donald Trump đe dọa nếu Liên minh Châu Âu (EU) không hủy bỏ thuế quan đối với rượu whisky Mỹ, Washington sẽ áp thuế 200% đối với rượu từ EU.

Động thái trên diễn ra chỉ 1 ngày sau khi Ủy ban châu Âu (EC) tuyên bố sẽ áp thuế đối ứng đối với 26 tỷ Euro (tương đương 28 tỷ USD) hàng hóa của Mỹ từ tháng 4, để đáp trả thuế quan toàn diện của Mỹ đối với thép và nhôm.

Ngày 12/3, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đã đưa ra tuyên bố báo chí. Ảnh: Tân Hoa Xã

Trước lời đe dọa mới nhất từ Mỹ, Thủ tướng Pháp Gabriel Attal khẳng định: "Chúng ta không thể để mình bị đe dọa như vậy. Người châu Âu phải thể hiện lập trường của mình, chúng ta sẽ không khuất phục trước những áp lực này". Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng nhấn mạnh EU sẽ bảo vệ lợi ích của mình và đang liên lạc với phía Mỹ để tổ chức cuộc điện đàm về tranh chấp thuế quan.

Cùng ngày, Canada đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cáo buộc chính sách thuế mới của Mỹ vi phạm Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) 1994.

Ngày 12/3, Canada công bố áp thuế trả đũa lên 29,8 tỷ CAD (20,6 tỷ USD) hàng hóa Mỹ. Trước đó, Canada đã áp thuế 25% đối với hàng hóa Mỹ trị giá 30 tỷ CAD (gần 21 tỷ USD).

Tại Anh, Bộ trưởng Thương mại Kemi Badenoch bày tỏ "thất vọng" trước quyết định thuế quan của Mỹ. Thủ tướng Úc Anthony Albanese cũng chỉ trích Washington "hoàn toàn vô lý" khi từ chối miễn trừ thuế cho thép và nhôm Úc.

Làn sóng tẩy chay lan rộng

Chính sách "gậy thuế quan" của Mỹ đã khiến nhiều quốc gia, bao gồm cả đồng minh, gia tăng phong trào tẩy chay hàng hóa Mỹ.

Ngày 12/3, Thủ tướng Úc kêu gọi người dân dùng hàng nội địa thay vì hàng Mỹ: "Người Úc có thể tạo ra sự khác biệt bằng cách ủng hộ sản phẩm trong nước." Chính phủ Úc dự kiến sẽ tập trung vào chiến dịch "Sản xuất tại Úc" trong kế hoạch ngân sách sắp tới.

Tại Canada, chính quyền bang British Columbia ngày 10/3 ra lệnh rút toàn bộ rượu Mỹ khỏi hệ thống cửa hàng bán lẻ của tỉnh để đáp trả thuế quan 25% của Mỹ. Tại bang Ontario, khu vực đông dân nhất và có nền kinh tế phát triển nhất Canada, tất cả các cửa hàng rượu chuyên dụng đã dừng bán rượu Mỹ từ ngày 4/3.

Ngày 10/3, tại Vancouver, Canada, một nhân viên của cửa hàng rượu chuyên dụng tại British Columbia đã gỡ các sản phẩm rượu của Mỹ khỏi kệ. (Ảnh: Tân Hoa Xã)

Trang web Handelsblatt (Đức) ngày 12/3 đăng bài cho biết, trước các đe dọa thuế quan của chính quyền Mỹ, tâm lý tẩy chay hàng hóa Mỹ của người tiêu dùng Đức đang gia tăng. Theo một khảo sát với 5.000 người tiêu dùng trưởng thành cho thấy: 64% "chắc chắn" hoặc "có xu hướng" tránh mua hàng Mỹ, 51% cho biết chính sách thuế quan ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của họ.

Bài báo cũng đề cập đến nhiều phương thức mà người tiêu dùng châu Âu đang áp dụng để tẩy chay hàng Mỹ. Các trang web liệt kê sản phẩm Mỹ cùng với thương hiệu thay thế từ Châu Âu. Nhiều ứng dụng cho phép người tiêu dùng quét mã vạch kiểm tra nguồn gốc hàng hóa. Trên mạng xã hội, các nhóm kêu gọi tẩy chay hàng hóa Mỹ ngày càng sôi động.

Áp lực từ công chúng đã tác động đến Tesla, nhà sản xuất xe điện của Mỹ. Theo bài báo, số lượng đăng ký xe Tesla mới tại Đức vào tháng 2 đã giảm 76% so với cùng kỳ năm ngoái. Xu hướng này cũng xảy ra ở các thị trường Châu Âu khác.

Theo Đài phát thanh Đan Mạch, nhiều người Bắc Âu đã tham gia phong trào tẩy chay hàng Mỹ. Để đáp ứng nhu cầu khách hàng, tập đoàn bán lẻ Salling Group của Đan Mạch gắn "nhãn đặc biệt" lên sản phẩm xuất xứ từ Mỹ tại hệ thống siêu thị.

Lợi bất cập hại

Trước việc Mỹ đe dọa áp thuế 200% đối với rượu nhập khẩu từ EU, ông Zachary, Chủ tịch một cửa hàng rượu vang cao cấp tại cảng Chester, New York cho biết, 80% sản phẩm ông bán có nguồn gốc từ châu Âu, và số lượng rượu vang Mỹ không đủ để thay thế. Ông nhấn mạnh: "Chính sách thuế quan này sẽ gây tác động tiêu cực toàn diện đến toàn bộ ngành rượu vang Mỹ, bao gồm cả các nhà sản xuất rượu trong nước".

Các chuyên gia nhận định, chính sách thuế quan của Mỹ làm suy yếu thị trường tài chính nước này. Chỉ số S&P 500 đã giảm hơn 10% từ mức đỉnh hồi tháng 2. Đồng USD cũng mất giá, đặc biệt so với đồng euro.

Tạp chí The Economist phân tích, lý thuyết cho rằng thuế quan sẽ giảm nhập khẩu và đẩy giá đồng USD tăng. Nhưng thực tế, đồng USD suy yếu cho thấy thuế quan là "hành động tự hủy hoại," gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ nhiều hơn cả tác động trực tiếp.

Nhà nghiên cứu Julian Hinz từ Viện Kinh tế Thế giới Kiel (Đức) khẳng định, chính sách này có vẻ bảo vệ "Nước Mỹ Trên Hết," nhưng cuối cùng lại gây tổn thất lớn cho chính nền kinh tế Mỹ.

Một nghiên cứu từ viện này chỉ ra rằng, so với Châu Âu, Mỹ chịu thiệt hại kinh tế lớn hơn nhiều do thuế quan. Giá thép và nhôm nhập khẩu tăng đẩy chi phí sản xuất lên cao, khiến doanh nghiệp Mỹ phải chuyển chi phí sang khách hàng trong nước, làm suy giảm sức cạnh tranh quốc tế của Mỹ.

Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ tốt cho doanh nghiệp 2 nước Theo lời yêu cầu chính thức từ chính phủ Việt Nam, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã mở cuộc điều tra để cân nhắc đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nền kinh tế phi thị trường. Dự kiến quyết định sẽ được công bố vào cuối tháng 7/2024.

Lật ngược thế cờ: Chính sách thuế quan của Trump thúc đẩy ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc Việc chính quyền Mỹ gần đây đóng băng viện trợ nước ngoài, tăng thuế nhập khẩu với hàng hóa Trung Quốc và áp thuế với Canada, Mexico đã gửi đi thông điệp rõ ràng về chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Donald Trump. Sự thay đổi này tạo cơ hội để Trung Quốc mở rộng quan hệ kinh tế và chính trị trên toàn cầu.