Trung tá Alexander Vindman. Nguồn: ABC News

Theo Reuters, Trung tá Alexander Vindman trở thành cán bộ đầu tiên phục vụ cho Nhà Trắng ra làm chứng trong cuộc điều tra của Hạ viện do đảng Dân chủ lãnh đạo về việc có nên luận tội tổng thống Trump hay không.

Chuyên gia người Ukraine đã làm chứng trong một buổi điều trần kín trong lúc đảng Dân chủ công bố quy định kêu gọi điều trần và báo cáo được công khai, chỉ trích thẳng thắn cuộc điều tra tiến hành với quá nhiều bí mật.

Trong khi đảng Dân chủ đáp ứng yêu cầu của đảng Cộng hòa về một cuộc bỏ phiếu đầy đủ của Hạ viện về các thủ tục điều tra luận tội, tổ chức các phiên điều trần công khai và công bố các báo cáo được thực hiện trong bí mật, một số thành viên chủ chốt đảng Cộng hòa đã từ chối quy định này ngay cả trước khi nó được đưa ra.

Vindman, một công dân Mỹ gốc Ukraine và là cựu chiến binh chiến tranh ở Iraq, đã trở thành người đầu tiên làm chứng cho cuộc gọi ngày 25/7 tại trung tâm của vụ bê bối Ukraine.

Cuộc điều tra tập trung vào việc ông Trump yêu cầu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy điều tra ông Biden, cựu phó tổng thống, và con trai ông Hunter Biden, người từng phục vụ trong hội đồng quản trị của Burisma - một công ty khí đốt của Ukraine.

Ông Trump cũng yêu cầu ông Zelenskiy điều tra liệu có phải Ukraine, chứ không phải Nga, đã can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 của Mỹ.

Tổng thống Mỹ đã đưa ra yêu cầu của mình sau khi hoãn lại 391 triệu USD viện trợ an ninh được Quốc hội phê chuẩn để giúp Ukraine chống lại phe ly khai được Nga hậu thuẫn ở miền đông Ukraine. Trong cuộc điện đàm, ông Zelenskiy đồng ý với các yêu cầu của ông Trump. Khoản viện trợ sau đó đã được cấp.

“Tôi rất lo ngại về cuộc gọi này,” ông Vindman nói trong phần mở đầu lời khai đã soạn trước của mình trước ba ủy ban Hạ viện. “Tôi không nghĩ việc yêu cầu một chính phủ nước ngoài điều tra một công dân Mỹ là đúng đắn, và tôi lo lắng những ám chỉ đánh đổi nó với sự hỗ trợ của chính phủ Mỹ cho Ukraine.”

“Tôi nhận ra nếu Ukraine bắt đầu một cuộc điều tra về hai cha con công Bidens và công ty Burisma, thì nó có thể được hiểu là một trò chơi đảng phái, chắc chắn sẽ dẫn đến việc Ukraine mất đi sự hỗ trợ của cả lưỡng đảng mà đến nay vẫn được duy trì. Tất cả điều này sẽ làm suy yếu an ninh quốc gia của Mỹ,” ông Vindman nói thêm.

Ông Trump đã phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào trong các giao dịch của mình với Ukraine và đã gọi cuộc điều tra luận tội thuần túy xuất phát từ động cơ chính trị.

Lời khai của ông Vindman, là một trong “cú đánh” nặng nề nhất cho đến nay vào ông Trump, người phải đối mặt với khả năng bị luận tội khi ông chuẩn bị ra tái tranh cử. Ông Biden là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của đảng Dân chủ năm 2020.

Reuters đưa tin, luật pháp liên bang Mỹ cấm các ứng cử viên chấp nhận sự giúp đỡ của nước ngoài trong một cuộc bầu cử.

Ông Vindman, xuất hiện sau khi nhận được trát đòi hầu tòa từ các nhà lập pháp bất chấp chính sách của chính quyền Trump là không hợp tác với cuộc điều tra luận tội, đã kể lại cuộc gọi trong Phòng Tình huống của Nhà Trắng với các đồng nghiệp từ Hội đồng An ninh Quốc gia và Phó Tổng thống Mike Pence.

Sau cuộc gọi, Vindman tiết lộ mình đã báo cáo mối quan ngại của mình với cố vấn chính của Hội đồng Bảo an Quốc gia. Đồng thời cho biết hồi đầu tháng 7, ông cũng đã báo cáo những lo ngại về áp lực trước đây của chính quyền Mỹ đối với Ukraine để thực hiện các cuộc điều tra có động cơ chính trị, cho luật sư Nhà Trắng.

Vindman cũng được hỏi về tính trung thực của lời khai trước đó của một quan chức chính quyền khác, Đại sứ Mỹ tại Liên minh Châu Âu Gordon Sondland.

Tại một cuộc họp ngày 10/7 tại Washington với các quan chức Ukraine, ông Vindman khai rằng ông Sondland, một nhà tài trợ chính trị của Tổng thống Trump, đã nói với các quan chức Ukraine cần phải thực hiện các cuộc điều tra cụ thể để đảm bảo có được một cuộc họp với Tổng thống Trump.” Cố vấn an ninh quốc gia lúc bấy giờ là ông John Bolton đã rút ngắn cuộc họp, ông Vindman nói thêm.

Theo lời khai của ông Vindman, ông Sondland đã nói với các quan chức Mỹ khác trong một cuộc phỏng vấn sau cuộc họp rằng điều quan trọng là Ukraine tập trung điều tra về cuộc bầu cử năm 2016, cha con Bidens và Burisma.

“Tôi đã nói với Đại sứ Sondland rằng những tuyên bố của ông là không phù hợp, yêu cầu điều tra về Biden và con trai ông không liên quan gì đến an ninh quốc gia,” ông Vindman khẳng định.

Trước đó, ông Sondland đã đưa ra một lời khai khác về các sự kiện ngày 10/7. Trong lời khai của chính mình trong cuộc điều tra, ông nói rằng, nếu John Bolton, Tiến sĩ Hill hoặc những người khác cảm thấy quan ngại về những gì chúng tôi đang làm, họ cũng không bao giờ chia sẻ điều đó với tôi, dù là ngay sau cuộc họp hoặc sau này cũng vậy.”

Trước lời khai của ông, một số đồng minh của ông Trump, bao gồm cả người dẫn chương trình của Fox News Laura Ingraham, đã tìm cách tấn công vào sự liêm chính của ông Vindman, và đặt câu hỏi về lòng trung thành của ông đối với Mỹ.

Tuy nhiên, ông Biden đã mô tả Vindman như một anh hùng, kêu gọi các cuộc tấn công bôi ông là đáng khinh.

Theo tờ New York Times, Vindman và cha mình đã di cư sang Mỹ cùng với người anh em sinh đôi Yevgeny, một anh trai khác Leonid và bà ngoại. Mẹ anh đã mất ở Kyiv trước khi họ rời đi.

Hai anh em Vindman và Yevgeny nhập ngũ theo bước chân của người anh cả Leonid.

“Có vẻ như anh ta cực kỳ quan tâm đến quốc phòng Ukraine,” cựu Dân biểu Sean Duffy, nói trên CNN. “Anh ấy có là người gốc Ukraine, nói tiếng Ukraine và anh ấy muốn đảm bảo Ukraine sẽ an toàn và tự do. Tôi hiểu điều đó,” ông Duffy nói thêm.

John Yoo, cựu quan chức của Bộ Tư pháp trong chính quyền Tổng thống Bush, nói trên Fox News Channel, thật đáng ngờ khi Vindman, thông thạo tiếng Ukraina và tiếng Nga, đã thông báo bằng tiếng Anh với các quan chức Ukraine về cách xử lý luật sư cá nhân của Trump , Rudy Giuliani.

“Bạn biết đấy, một số người có thể gọi đó là gián điệp,” ông nói.

Những người thuộc đảng Cộng hòa khác cho rằng nghi ngờ lòng yêu nước của Vindman là "đáng xấu hổ".

Vindman, trong bài phát biểu của mình, cho biết ông tự hào là một người nhập cư phục vụ ở vị trí cao trong chính phủ Hoa Kỳ.

Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.

“Trò lừa đảo”

Tìm cách làm giảm bớt sự chỉ trích của đảng Cộng hòa về cuộc điều tra, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã đồng ý một cuộc bỏ phiếu trong tuần này và thiết lập một quy trình gồm hai giai đoạn cho cuộc điều tra.

Đầu tiên, Ủy ban Tình báo Hạ viện sẽ tiếp tục cuộc điều tra của mình, bao gồm các phiên điều trần công khai, và sẽ có quyền đưa ra bản sao công khai về lời khai.

Hội đồng tình báo sau đó sẽ gửi một báo cáo công khai về những phát hiện của mình cho Ủy ban Tư pháp Hạ viện, cơ quan này sẽ tiến hành các thủ tục tố tụng và báo cáo, các bài viết luận tội hoặc các khuyến nghị khác nếu thấy phù hợp.

Một luật sư của Tổng thống Trump sẽ được phép tham gia tố tụng trong Ủy ban Tư pháp, mà cuối cùng có thể bỏ phiếu về các cáo buộc chính thức chống lại vị tổng thống của đảng Cộng hòa. Việc thông qua các bài viết luận tội sẽ kích hoạt một phiên tòa tại Thượng viện do đảng Cộng hòa lãnh đạo về việc có nên phế truất ông Trump hay không.

Trong một cuộc họp báo vào sáng 29/10 trước khi quy định được công bố, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy nhận định toàn bộ quá trình luận tội vẫn là một “vụ lừa đảo”.

Nhà Trắng đã thông qua một lập trường tương tự.

“Nghị quyết được đưa ra bởi Chủ tịch Pelosi đã chứng minh bản luận tội của Đảng Dân chủ tại Hạ viện đã là một vụ lừa đảo bất hợp pháp ngay từ đầu vì nó không có bất kỳ ủy quyền thích hợp nào bởi một cuộc bỏ phiếu của Hạ viện,” phát ngôn viên của Nhà Trắng Stephanie Grisham nói.

“Nghị quyết này không có gì thay đổi thực tế cơ bản rằng Đảng Dân chủ Hạ viện từ chối cung cấp các quyền theo thủ tục cơ bản cho Chính quyền Tổng thống,” bà nói thêm.

Tuy nhiên, quá trình luận tội của Quốc hội khác nhiều so với quy trình tư pháp, và không bị chi phối bởi các quy tắc tương tự ở các giai đoạn điều tra khác nhau.

Hiến pháp Mỹ trao cho Hạ viện quyền đặt ra các quy tắc cơ bản cho một cuộc điều tra luận tội và đảng Dân chủ nói rằng họ đang tuân theo các quy tắc của Hạ viện về các cuộc điều tra./.

Xem thêm

Phe Dân chủ đẩy nhanh "luận tội", Tổng thống Trump liên tục "phản đòn" Cựu cố vấn các vấn đề về nước Nga của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra làm chứng hôm 14/10 như một nhân chứng ...

Mỹ bất ngờ bán tên lửa trị giá 40 triệu USD cho Ukraine Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 3/10 đã thông báo với Quốc hội rằng họ đã phê duyệt gói bán tên lửa chống tăng Javelin trong ...

Đối mặt luận tội, ông Trump đề nghị Ukraine, Trung Quốc "ra tay" Tổng thống Trump cho biết ông nghĩ rằng cả Trung Quốc và Ukraine nên xem xét ứng cử viên Tổng thống 2020 đầy tiềm năng là ...

Bị tấn công, Tổng thống Trump muốn xử "người tố giác" tội phản quốc Quốc hội Mỹ quyết tâm tiếp cận các cuộc gọi của Tổng thống Donald Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin và các nhà lãnh ...