Nhà lãnh đạo cộng đồng vì trẻ em khó khăn

Tại xã Tân Thông Hội (huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh), chị Trần Ngọc Diễm, Phó Chủ tịch xã luôn được nhắc đến như một tấm gương sáng trong công tác bảo vệ trẻ em. Là một trong những xã đông dân nhất huyện, với hơn 50.000 nhân khẩu và nhiều hộ dân nhập cư tạm trú, Tân Thông Hội có không ít trường hợp trẻ em sống trong hoàn cảnh thiếu thốn, không có giấy tờ tùy thân, không thể theo học trường công lập.

Mọi thứ bắt đầu thay đổi khi chị Diễm tham gia Dự án Phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em tại TP. Hồ Chí Minh (WNCB) do SC hỗ trợ triển khai. Từ đó, chị đã khởi xướng nhiều hoạt động thiết thực: kết nối các em nhỏ đến Trường tình thương Thanh Tâm - nơi tiếp nhận trẻ em chưa biết chữ, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Với những em thiếu giấy tờ pháp lý, chị phối hợp với nhà trường, các sơ và chính quyền địa phương để xác minh, hoàn tất thủ tục đăng ký hộ tịch. Nhờ những nỗ lực bền bỉ ấy, đến nay gần 20 em đã được cấp giấy tờ tùy thân, mở ra cơ hội học tập chính thức.

Tổ chức Cứu trợ Trẻ em phối hợp với các sở, ban ngành tại TP. Hồ Chí Minh hỗ trợ pháp lý, xác minh, hoàn tất thủ tục đăng ký hộ tịch cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. (Ảnh: SC)

Không chỉ dừng lại ở đó, chị Diễm còn chủ động kêu gọi hỗ trợ từ các mạnh thường quân để cải thiện điều kiện học tập cho các em: từ đồng phục, quạt treo tường đến máy tính, máy lọc nước. Những học sinh hoàn thành chương trình lớp 5 đều được chị hướng dẫn làm hồ sơ thi tốt nghiệp và chuyển tiếp lên Trường THCS Tân Tiến - nơi các em được miễn giảm học phí.

Bên cạnh đó, chị Diễm còn thành lập trung tâm hoạt động cộng đồng tại xã, vận động kinh phí sửa chữa cơ sở vật chất, tổ chức các lớp học hè miễn phí dạy tiếng Anh và võ thuật cho trẻ. Những dịp Trung Thu hay Tết, các trẻ mồ côi và trẻ khó khăn đều được tham gia các buổi giao lưu văn nghệ, nhận quà hỗ trợ học tập. Chị cũng tổ chức các diễn đàn trẻ em cấp xã, mời đại diện chính quyền, phòng giáo dục, y tế, các chuyên gia để các em có cơ hội đối thoại và được lắng nghe. “Năm vừa rồi có hơn 200 bạn tham gia, các em đặt câu hỏi nhiều đến mức các cô chú không kịp trả lời”, chị vui vẻ chia sẻ.

Là tổ trưởng Tổ phổ cập giáo dục, chị Diễm quyết tâm không để bất kỳ trẻ nào phải bỏ học. Với mỗi trường hợp báo nghỉ học dài ngày, chị cùng hiệu trưởng và trưởng ấp đến tận nhà vận động. Có em học lớp 5, chị phải đến nhà 8 lần mới thuyết phục được gia đình cho em trở lại trường. Cũng có trường hợp, chị phát hiện một em học lớp 3 buổi sáng đi học, buổi chiều mặc nguyên đồng phục đi bán vé số. Sau khi tìm hiểu hoàn cảnh, chị đã kết nối để em được miễn giảm học phí và hỗ trợ đồ dùng học tập, giúp em có thể chuyên tâm học hành, rời xa công việc mưu sinh trên đường phố.

“Nhờ có dự án, tôi đã thực hiện được những điều mình ấp ủ từ lâu. Tình trạng trẻ bỏ học, nghỉ học đã giảm hẳn. Mỗi lần nhìn thấy các em đến lớp với nụ cười, tôi thấy công việc mình làm thật ý nghĩa”, chị Diễm xúc động chia sẻ.

Dù dự án đã kết thúc, nhưng những giá trị để lại vẫn đang tiếp tục lan tỏa. Với chị Diễm, hành trình vì trẻ em sẽ không dừng lại. Chị mong muốn mô hình này sẽ được nhân rộng đến nhiều địa phương khác - nơi trẻ em khó khăn, dù ở đâu, cũng đều có cơ hội được học tập, được lớn lên trong tình yêu thương và sự bảo vệ của cộng đồng.

Tổ chức Cứu trợ Trẻ em: bảo vệ toàn diện cho trẻ em

Chị Diễm là một trong nhiều đối tác của SC tích cực góp phần thực hiện các hoạt động thuộc dự án Phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (WNCB). Dự án được triển khai từ năm 2019-2024, trên địa bàn 4 quận huyện Gò Vấp, Củ Chi, Quận 10 và Nhà Bè, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để trẻ em và vị thành niên được học tập trong một môi trường giáo dục chính quy và chất lượng. Gia đình và cộng đồng cũng được nâng cao nhận thức để hỗ trợ và trao quyền cho trẻ em, qua đó xóa bỏ tình trạng lao động trẻ em, tăng cơ hội tiếp cận các việc làm phù hợp với các em trong tương lai.

Dự án đã triển khai nhiều hoạt động như tập huấn, tọa đàm, hội thảo, các chiến dịch truyền thông tại nhà trường và cộng đồng; hỗ trợ thực hiện các sáng kiến cộng đồng để bảo vệ trẻ em khỏi các loại hình công việc độc hại và lao động trẻ em; hỗ trợ sinh kế để gia tăng thu nhập cho các hộ gia đình của các trẻ em có nguy cơ hoặc lao động trẻ em; hỗ trợ dụng cụ học nghề; phối hợp với chính quyền địa phương để hỗ trợ giải quyết các thủ tục hành chính như đăng ký cư trú, hỗ trợ làm giấy khai sinh cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt nhằm giúp các em tiếp cận giáo dục và các quyền cơ bản khác…

Theo báo cáo tổng kết của SC, dự án đã góp phần làm tăng tỷ lệ trẻ (5-17 tuổi) trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đến trường lên mức 97,7%, trong đó tỷ lệ trẻ em gái đến trường đạt mức 99%. Tỷ lệ trẻ em có nguy cơ lao động trẻ em giảm từ 80,2% xuống còn 54,2%. Về việc sử dụng vốn vay và phương tiện sinh kế, 93% các hộ gia đình cho biết hỗ trợ được nhận thiết thực, phù hợp với nhu cầu; 80% cho biết khoản vốn và phương tiện sinh kế đã giúp cải thiện thu nhập so với trước đây. Nhờ đó, các gia đình có được chất lượng cuộc sống tốt hơn, có đủ tiền để trả học phí cho con, giúp con đến trường.

Ông Nguyễn Lữ Gia, Quản lý dự án của Tổ chức Cứu trợ Trẻ em (SC) cho biết, bảo vệ trẻ em luôn là lĩnh vực trọng tâm trong các hoạt động của tổ chức kể từ khi thành lập đến nay. Ngoài dự án WNCB, từ năm 2008 SC đã triển khai các mô hình và dự án khác nhằm bảo vệ trẻ em một cách toàn diện.

Trong giai đoạn 2008-2013, SC phối hợp với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cùng một số tổ chức phi chính phủ khác triển khai xây dựng hệ thống bảo vệ trẻ em dựa vào cộng đồng tại 5 tỉnh Cà Mau, Đồng Tháp, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Quảng Ninh. Các hoạt động chính bao gồm: thành lập ban bảo vệ và chăm sóc trẻ em ở các cấp, đặc biệt là cấp xã/phường; phối hợp với các cơ quan, đoàn thể xây dựng mạng lưới, huy động nguồn lực và tăng cường sự giám sát của cộng đồng trong việc quản lý, lên tiếng trước các hình thức xâm hại và bạo lực trẻ em…

Từ năm 2014-2019, SC tiếp tục phối hợp với Sở Lao động Thương binh Xã hội thành phố Hồ Chí Minh triển khai dự án Xây dựng môi trường học an toàn, thân thiện cho trẻ em tại gia đình và nhà trường. Dự án không chỉ tổ chức các chiến dịch phòng chống bạo lực học đường, mà còn thúc đẩy xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, thành lập nhóm trẻ nòng cốt, tổ chức các buổi đối thoại học đường, xây dựng hệ thống tư vấn tâm lý, tập huấn áp dụng kỷ luật tích cực và nâng cao chất lượng giảng dạy dựa trên nhu cầu của trẻ em…

Đồng thời, SC đã nâng cao chất lượng hệ thống bảo vệ trẻ em tại 16 xã phường, tổ chức các chiến dịch truyền thông và sáng kiến cộng đồng nhằm phòng ngừa bạo lực trẻ em, tập huấn nâng cao năng lực cho các bên liên quan trong việc phát hiện, hỗ trợ và tái hòa nhập cho trẻ em là nạn nhân của các hình thức xâm hại và bạo lực.

Tổ chức Cứu trợ trẻ em hỗ trợ trang thiết bị cho các lớp học tình thương, cơ sở trợ giúp trẻ em có điều kiện khó khăn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Đinh Hòa)

Ông Phạm Đình Nghinh, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền trẻ em TP.HCM, nhận định: “Tổ chức Cứu trợ Trẻ em đã có những đóng góp thiết thực và bền bỉ trong công tác bảo vệ trẻ em tại TP.HCM, đặc biệt là tại các địa bàn khó khăn. Các chương trình do Tổ chức triển khai không chỉ nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ, cộng tác viên, mà còn kết nối hiệu quả các nguồn lực trong cộng đồng để hỗ trợ trẻ em theo hướng toàn diện và bền vững.”

Sau 16 năm đồng hành cùng trẻ em tại TP. Hồ Chí Minh, các mô hình bảo vệ trẻ em do Tổ chức Cứu trợ Trẻ em triển khai đã mang lại những kết quả thiết thực, không chỉ bảo vệ trẻ em một cách toàn diện mà còn trao cho các em cơ hội cất lên tiếng nói, thể hiện nguyện vọng và đóng góp ý tưởng vào những vấn đề liên quan đến cuộc sống của chính mình. Không dừng lại ở cấp cộng đồng, các mô hình này còn góp phần tích cực vào việc vận động chính sách và hoàn thiện khung pháp lý về quyền trẻ em - như Quyết định 1235/QĐ-TTg ngày 03/8/2015 phê duyệt chương trình thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề trẻ em giai đoạn 2016-2020; Luật Trẻ em 2016; Thông tư 36/2018/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thực hiện lấy ý kiến của trẻ em trong quá trình xây dựng chương trình, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quyết định, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội về trẻ em hoặc liên quan đến trẻ em...

Chia sẻ về định hướng trong thời gian tới, ông Vương Đình Giáp, Giám đốc Chương trình, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em nhấn mạnh: “SC sẽ tiếp tục tích hợp các hoạt động bảo vệ trẻ em trong các dự án mới, xem đây là lĩnh vực can thiệp cốt lõi. Chúng tôi kỳ vọng có thể mở rộng quy mô, nhân rộng các mô hình tiên tiến và tăng cường sự tham gia của cộng đồng - để mọi trẻ em, dù ở bất cứ đâu, đều được sống trong một môi trường an toàn, được lắng nghe và phát triển toàn diện.”

Trung tâm Giáo dục biến đổi khí hậu: Gieo mầm ý thức, khơi nguồn hành động Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đã và đang đặt ra những thách thức ngày càng nghiêm trọng, giáo dục được xem là chìa khóa thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành động vì một thế giới xanh. Tại Trung tâm Giáo dục biến đổi khí hậu - Trường Đại học Hồng Đức (tỉnh Thanh Hóa), mô hình giáo dục sáng tạo không chỉ cung cấp tri thức mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ, từng bước vun đắp ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ.

Tổ chức Cứu trợ Trẻ em chung tay tái thiết cộng đồng sau bão lũ Đầu tháng 11/2024, chúng tôi cùng đoàn công tác của Tổ chức Cứu trợ Trẻ em trở lại huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái - nơi vừa trải qua trận bão lũ lịch sử khiến cuộc sống của hàng nghìn người dân bị ảnh hưởng, nhiều trẻ em bị gián đoạn học hành. Tại đây, Tổ chức đã triển khai các hoạt động cứu trợ khẩn cấp, hỗ trợ tái thiết cộng đồng, phục hồi sinh kế, bảo đảm an toàn để trẻ em sớm trở lại trường học, ổn định cuộc sống sau thiên tai.